Aquel molete montevideano de Daniel da Andregalla
No mostrador da panadería ‘Mar del Plata’ dona Manuela de Oróns [Vimianzo] comenta cos seus seareiros que os prezos subiron moito agás o do pan que sempre queda atrás. O peor foi a subida do boleto. Agora para ir de Malvín ao centro hai que levar cinco pesos no peto cando hai pouco con estes cartos facías tres viaxes. Os que esperan veñen todos os domingos pola tarde para levar a merenda.
No mostrador da panadería ‘Mar del Plata’ dona Manuela de Oróns [Vimianzo] comenta cos seus seareiros que os prezos subiron moito agás o do pan que sempre queda atrás. O peor foi a subida do boleto. Agora para ir de Malvín ao centro hai que levar cinco pesos no peto cando hai pouco con estes cartos facías tres viaxes. Os que esperan veñen todos os domingos pola tarde para levar a merenda. Sexa na compaña de mate ou de café con leite os cruasáns daquel forno son famosos en todo o barrio.
Hoxe hai ‘clásico’. Os sons dunha radio enchen toda a cuadra da panadería. Coas súas alpargatas brancas nos pés vai Daniel da Andregalla [Zas] da amasadora ao forno ao mesmo tempo que escoita con atención a trasmisión do partido en CX 8 Radio Sarandí. Os domingos pola tarde os empregados libran e hai que espelir para preparar catro ou cinco latas de cruasáns antes da cinco da tarde. A voz de Solé vai debullando minuto a minuto o acontecemento deportivo. Hai anos que quere ir ao Centenario pero está atado aos seus irmáns de nome francés naquela esquina da rúa Orinoco.
“Recibe el Tito sobre la derecha, controla la pelota y busca a Pedro Virgilio. Se le pasa justita para que embale directo al arco dejando clavado a Cococho Álvarez. Tiraaa… pegadito al palo izquierdo… gool…goool…de Peñarol!”
Parece que Peñarol está atacando máis. Berra forte repetindo o gol e pensando en que cando Rocha colle ben a pelota non hai nada que facer porque estamos diante dun dos mellores centro-dianteiros do mundo. Despois de berrar o gol que foi case no remate do primeiro tempo abre o forno para quitar dúas latas de cruasáns: unha de doces e outra de salgados. Fai dúas viaxes ao mostrador co seu mellor sorriso na faciana. Un dos seareiros que tamén é aurinegro afirma convencido que os bizcochos saben mellor cando gana Peñarol.
Cando volve para dentro e mentras escoita o segundo tempo acórdase da súa aldea e das festas de Lamas e de Baio. Se case foi onte que subiu ao barco na Coruña. Agora é panadeiro e disque moi competente. El que nunca tivera diante un saco de fariña. Non se pode crer. Se o viran os amigos da Andregalla traballando un domingo pola tarde ían dicir que toleou xa que a súa fama era a de ser un bo preguiseiro. Coma outros moitos da parroquia buscou lonxe unha nova vida en América. Non sabía onde quedaba Montevideo pero alí foi xa que seu tío e padriño tiña unha panadería na capital uruguaia e necesitaba das mans mozas do sobriño.
O cambio foi bo. Axiña aprendeu o oficio. Era feliz coa fariña nas mans e disque os seus pans con graxa eran únicos. Amasaba o que alí se comercializaba pero todos os luns que era cando libraba comía un moletiño de Baio. Así lle chamaba en recordo do que levaba a súa nai da feira. O domingo pola mañá poñía nun curruncho do forno o seu maior manxar ao que lle poñía un pouco de orxo mesturado con trigo para enganar ao seu padal. Sábelle ben pero hai algo que non consigue obter. Un día cóceo un pouco máis e logo un chisco menos pero o sabor segue sen convencelo.
Volve logo de 15 anos de traballo e pregunta cando é o día de Baio. Ten présa por chegar. Está inquedo. Non quere dicir o motivo da impaciencia para que non se rían del. O arrecendo lévao dereitiño ata diante dun fermoso molete. Cando colle a peza sinte un salouco interior que o tranquiliza. Desenvolve o papel da súa panadería montevideana que pon enriba e comeza a andar pola estrada de Laxe na compaña das súas dúas fillas. Non fai ningunha parada ata o seu destino.
Séntase no chan apoiando as costas nunha forte chanta vertical. Leva no peto esquerdo unha navalliña que foi de seu pai. Pousa na súa beira o tesouro e corta tres anacos. Vai mastigando paseniñamente ao mesmo tempo que lembra cando viña de neno xogar arredor daquelas grandes pedras tan ben postiñas. Pecha os ollos. Quere concentrarse. Hai algo moi saboroso neste pan que lle gustaría reproducir en América e pregúntalle ás rapazas se atopan algo diferente nel. As dúas coinciden en que está máis esponxoso e alónxanse para coller unhas floriñas na beira do cruceiro.
Oe unha voz que non identifica. Abre os ollos pero non ve a ninguén. O que lle está a falar, coñéceo, porque o trata con familiaridade: Oes, Daniel. Andas detrás do segredo do molete para que no outro lado do mar sintan o que ti sintes. Eu son vello, algúns ata me chaman prehistórico, pero aínda conservo milleiros de neuronas no meu disco pétreo polo cal podo darche unha resposta que coido é a solución ao teu dilema. Fixeches ducias de moletes con mestura de fariñas. Con máis ou menos lévedo e cocendo pouco e moito pero non tiveches éxito. Hai algo que non tes no Uruguai que é a nosa auga. Alá hai un trigo estupendo pero é na auga, meu amigo, onde está o auténtico selo distintivo do noso pan artesán.
Agradece a información de don Dombate e despídese dicíndolle que axiña volverá. Os vellos teñen resposta para todo. Polo camiño de volta para a casa vai sorrindo. Acaba de ocorrérselle unha idea: encherá a súa maleta cunha garrafa de auga do mellor manancial da parroquia. Logo, en Montevideo e cando a remate, carrexará un bidón na ‘Commer’ ata a fonte ‘Salus’. Aquela fonte do departamento de Minas ten quer moito mellor que a auga corrente de O.S.E. que sae do río Santa Lucía. Volverá intentalo. Ten que dar coa fórmula que o achegue o máis posible aos moletes baieses e se o consigue irá coas nenas ao Centenario para festexalo e se cadra poder berrar forte: Gol de Peñarol!
Hoxe hai ‘clásico’. Os sons dunha radio enchen toda a cuadra da panadería. Coas súas alpargatas brancas nos pés vai Daniel da Andregalla [Zas] da amasadora ao forno ao mesmo tempo que escoita con atención a trasmisión do partido en CX 8 Radio Sarandí. Os domingos pola tarde os empregados libran e hai que espelir para preparar catro ou cinco latas de cruasáns antes da cinco da tarde. A voz de Solé vai debullando minuto a minuto o acontecemento deportivo. Hai anos que quere ir ao Centenario pero está atado aos seus irmáns de nome francés naquela esquina da rúa Orinoco.
“Recibe el Tito sobre la derecha, controla la pelota y busca a Pedro Virgilio. Se le pasa justita para que embale directo al arco dejando clavado a Cococho Álvarez. Tiraaa… pegadito al palo izquierdo… gool…goool…de Peñarol!”
Parece que Peñarol está atacando máis. Berra forte repetindo o gol e pensando en que cando Rocha colle ben a pelota non hai nada que facer porque estamos diante dun dos mellores centro-dianteiros do mundo. Despois de berrar o gol que foi case no remate do primeiro tempo abre o forno para quitar dúas latas de cruasáns: unha de doces e outra de salgados. Fai dúas viaxes ao mostrador co seu mellor sorriso na faciana. Un dos seareiros que tamén é aurinegro afirma convencido que os bizcochos saben mellor cando gana Peñarol.
Cando volve para dentro e mentras escoita o segundo tempo acórdase da súa aldea e das festas de Lamas e de Baio. Se case foi onte que subiu ao barco na Coruña. Agora é panadeiro e disque moi competente. El que nunca tivera diante un saco de fariña. Non se pode crer. Se o viran os amigos da Andregalla traballando un domingo pola tarde ían dicir que toleou xa que a súa fama era a de ser un bo preguiseiro. Coma outros moitos da parroquia buscou lonxe unha nova vida en América. Non sabía onde quedaba Montevideo pero alí foi xa que seu tío e padriño tiña unha panadería na capital uruguaia e necesitaba das mans mozas do sobriño.
O cambio foi bo. Axiña aprendeu o oficio. Era feliz coa fariña nas mans e disque os seus pans con graxa eran únicos. Amasaba o que alí se comercializaba pero todos os luns que era cando libraba comía un moletiño de Baio. Así lle chamaba en recordo do que levaba a súa nai da feira. O domingo pola mañá poñía nun curruncho do forno o seu maior manxar ao que lle poñía un pouco de orxo mesturado con trigo para enganar ao seu padal. Sábelle ben pero hai algo que non consigue obter. Un día cóceo un pouco máis e logo un chisco menos pero o sabor segue sen convencelo.
Volve logo de 15 anos de traballo e pregunta cando é o día de Baio. Ten présa por chegar. Está inquedo. Non quere dicir o motivo da impaciencia para que non se rían del. O arrecendo lévao dereitiño ata diante dun fermoso molete. Cando colle a peza sinte un salouco interior que o tranquiliza. Desenvolve o papel da súa panadería montevideana que pon enriba e comeza a andar pola estrada de Laxe na compaña das súas dúas fillas. Non fai ningunha parada ata o seu destino.
Séntase no chan apoiando as costas nunha forte chanta vertical. Leva no peto esquerdo unha navalliña que foi de seu pai. Pousa na súa beira o tesouro e corta tres anacos. Vai mastigando paseniñamente ao mesmo tempo que lembra cando viña de neno xogar arredor daquelas grandes pedras tan ben postiñas. Pecha os ollos. Quere concentrarse. Hai algo moi saboroso neste pan que lle gustaría reproducir en América e pregúntalle ás rapazas se atopan algo diferente nel. As dúas coinciden en que está máis esponxoso e alónxanse para coller unhas floriñas na beira do cruceiro.
Oe unha voz que non identifica. Abre os ollos pero non ve a ninguén. O que lle está a falar, coñéceo, porque o trata con familiaridade: Oes, Daniel. Andas detrás do segredo do molete para que no outro lado do mar sintan o que ti sintes. Eu son vello, algúns ata me chaman prehistórico, pero aínda conservo milleiros de neuronas no meu disco pétreo polo cal podo darche unha resposta que coido é a solución ao teu dilema. Fixeches ducias de moletes con mestura de fariñas. Con máis ou menos lévedo e cocendo pouco e moito pero non tiveches éxito. Hai algo que non tes no Uruguai que é a nosa auga. Alá hai un trigo estupendo pero é na auga, meu amigo, onde está o auténtico selo distintivo do noso pan artesán.
Agradece a información de don Dombate e despídese dicíndolle que axiña volverá. Os vellos teñen resposta para todo. Polo camiño de volta para a casa vai sorrindo. Acaba de ocorrérselle unha idea: encherá a súa maleta cunha garrafa de auga do mellor manancial da parroquia. Logo, en Montevideo e cando a remate, carrexará un bidón na ‘Commer’ ata a fonte ‘Salus’. Aquela fonte do departamento de Minas ten quer moito mellor que a auga corrente de O.S.E. que sae do río Santa Lucía. Volverá intentalo. Ten que dar coa fórmula que o achegue o máis posible aos moletes baieses e se o consigue irá coas nenas ao Centenario para festexalo e se cadra poder berrar forte: Gol de Peñarol!